Hoe bepaal je de opbrengst van zonnepanelen en wat is de beste oriëntatie?

De opbrengst van zonnepanelen wordt meestal uitgedrukt in kilowattuur (kWh) per jaar. Je kunt de opbrengst berekenen met de volgende formule:

• Panelen en vermogen: Meer panelen en panelen met een hoger Wattpiek (Wp) vermogen leveren uiteraard meer op.
• Locatie en zonuren: In Nederland verschilt het aantal zonuren per regio (bijv. aan de kust meer dan in het binnenland), wat invloed heeft op de opbrengst.
• Oriëntatie en hellingshoek: Dit zijn cruciale factoren, hierover later meer.
• Schaduw: Zelfs gedeeltelijke schaduw op één paneel kan de opbrengst van de hele string (rij panelen) verminderen, afhankelijk van het type omvormer.
• Temperatuur: Zonnepanelen presteren het best bij lagere temperaturen. Op warme zomerdagen kan het rendement iets dalen.
• Onderhoud: Schone zonnepanelen leveren meer op. Vuilophoping kan de efficiëntie verminderen.
• Kwaliteit van de panelen en omvormer: Goede kwaliteit panelen en een efficiënte omvormer zorgen voor een hogere en stabielere opbrengst.

Wat is de beste oriëntatie voor zonnepanelen in Nederland?  

De "beste" oriëntatie hangt af van je doel: maximale totale opbrengst of een betere spreiding van de opbrengst over de dag (en dus een hoger eigen verbruik).

1. Zuid (optimale opbrengst): Traditioneel wordt het zuiden gezien als de optimale richting voor zonnepanelen in Nederland. Panelen die recht op het zuiden gericht zijn, vangen gedurende de dag de meeste directe zonnestralen op en leveren daardoor de hoogste totale jaaropbrengst per paneel.

• Optimale hellingshoek voor zuid-oriëntatie: Tussen de 30 en 45 graden, met 37 graden vaak genoemd als de meest ideale. Dit zorgt voor een goede balans tussen zomer- en winterzon.

2. Oost-West (optimale spreiding en eigen verbruik): Een oost-west opstelling is steeds populairder, vooral nu de salderingsregeling (waarbij je onbeperkt teruggeleverde stroom mag wegstrepen tegen verbruikte stroom) langzaam wordt afgebouwd. Bij deze opstelling wordt de ene helft van de panelen richting het oosten geplaatst en de andere helft richting het westen.

• Voordelen van oost-west:

• Gespreide opbrengst: De panelen op het oosten wekken 's ochtends veel energie op (bijv. voor ontbijt, wasmachine) en de panelen op het westen in de namiddag en vroege avond (bijv. als je thuiskomt). Dit zorgt voor een betere spreiding van de productie over de dag, wat beter past bij het energieverbruik van een gemiddeld huishouden.
• Hoger eigen verbruik: Doordat de opwekking beter aansluit bij je verbruik, gebruik je meer van je eigen opgewekte stroom en hoef je minder van het net af te nemen. Dit is financieel voordeliger, zeker met de afbouw van de salderingsregeling en de introductie van terugleverkosten.

• Nadeel van oost-west: De totale jaaropbrengst is vaak iets lager dan bij een zuid-opstelling (soms zo'n 5-15% minder, afhankelijk van de exacte hoeken).

3. Zuid-Oost en Zuid-West: Deze oriëntaties zijn ook zeer geschikt en leveren slechts een klein percentage minder op dan een zuid-oriëntatie (circa 5% minder). Ze bieden een goed compromis tussen maximale opbrengst en een (iets) betere spreiding.

4. Noord: Zonnepanelen op het noorden gericht worden sterk afgeraden, aangezien de opbrengst aanzienlijk lager is en vaak niet rendabel.

Platte daken: Op een plat dak heb je de vrijheid om de oriëntatie en hellingshoek zelf te bepalen. Dit is ideaal omdat je de panelen optimaal kunt richten voor maximale opbrengst of een gunstige spreiding. Vaak wordt hier ook een oost-west opstelling toegepast om de ruimte optimaal te benutten en de opbrengst te spreiden. Een hellingshoek van 10 tot 13 graden wordt vaak gekozen om meer panelen te kunnen plaatsen en tegelijkertijd te zorgen voor een goede afvoer van vuil en water.

Conclusie:

• Voor de hoogste totale jaaropbrengst, is zuid met een hellingshoek van 30-45 graden (ideaal 37 graden) de beste keuze.
• Voor een hoger eigen verbruik en een gespreidere opwekking, is een oost-west opstelling vaak gunstiger, zeker met het oog op de toekomstige energiewetgeving.

Een professionele installateur kan door middel van een dakscan en analyse van je energieverbruik de meest optimale configuratie voor jouw specifieke situatie bepalen.